Haber7-ÖZEL
Suriye’de 61 yıllık Esed rejiminin 12 gün süren çatışmaların akabinde devrilmesiyle birlikte ülkede yıllardır devam eden iç savaş devri resmen sona erdi. Suriye yönetiminin lideri Ahmed Eş-Şara, yeni hükümeti oluşturmaya başlarken Türkiye ile Suriye ortasında birinci mutabakatların hazırlıkları da başladı.
SURİYE İLE DENİZ YETKİ MUAHEDESİ YAPILACAK
Türkiye’nin Libya ile imzaladığı ve iki ülkeye de büyük kazanımlar sağlayan deniz yetki alanları muahedesinin benzerinin yeni Suriye idaresi ile imzalanması gündeme geldi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu dün yaptığı açıklamayla Suriye idaresi ile deniz yetki alanı muahedesi yapılacağını belirterek “Deniz Yetki Muahedesi Doğu Akdeniz’deki çıkarlarımızın korunması ve mavi vatan konusunda günü geldiğinde orada ilgili kurumlarımız vaziyet alacaktır.” sözlerini kullandı.
Türkiye’nin Libya‘dan sonra Suriye ile Deniz yetki alanları muahedesi yapacak olması Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi tarafından kaygı ile karşılanırken muahedenin Türkiye ve Suriye’ye neler kazandıracağı merak edildi. Mevzunun uzmanları mutabakatın iki ülkeye sağlayacağı yararları ve kazanımları Haber7‘ye kıymetlendirdi.
“SADECE DENİZ YAN HUDUDU MUAHEDESİ OLMAMALI”
Türkiye’nin Libya ile imzaladığı deniz yetki alanları muahedesinin mimarlarından olan ve Suriye ile de mutabakat imzalanması gerektiğini gündeme getiren Türk DEGS Başkanı ve İstanbul Topkapı Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cihat Yaycı, anlaşmaya ait kritik ayrıntılara değindi. Suriye ile yapılacak olan antlaşma mutlaka yalnızca deniz yan hududu antlaşması olmaması gerektiğini tabir eden Yaycı, anakara ortasındaki karşılıklı kıyılar ortasında, deniz hukukunun sonlandırmadaki temel prensipleri olan hakkaniyet, coğrafyanın üstünlüğü, kapatmama, orantılılık ve çevreleme prensipleri çerçevesinde bir deniz yetki alanları sonlandırma antlaşması yapmanın mümkün olduğunu söyledi.
İstanbul Topkapı Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cihat Yaycı
İKİ ÜLKE DE KAZANACAK
Suriye ile yapılacak deniz yetki alanları mutabakatının her iki devletin yararına olacağını ve ‘kazan kazan’ çerçevesinde tesis edilmiş olacağını belirten Yaycı, “Neticede, Suriye, GKRY’nin teklif ettiği Sevilla Üniversitesi haritasında da belirtilen, alandan yaklaşık %20 daha fazla, yani 1.604 km2 deniz alanı kazanmış olacaktır. Türkiye de yaklaşık bir Kıbrıs adası büyüklüğüne yakın deniz alanı yani 7.660 km2 deniz alanı kazanacaktır.” biçiminde konuştu.
YUNAN-RUM OYUNU BOZULACAK
Yapılacak mutabakatla Libya ile yapılan mutabakatta olduğu üzere Kıbrıs’ın doğusundaki Yunan-Rum oyununun da bozulacağını söz eden Cihat Yaycı, “GKRY’nin Kıbrıs Adasının hem tek temsilcisi üzere, hem de coğrafyada Türkiye yokmuş üzere antlaşmalar imzalamaya kalkması da, oldu bittileri de hukuken butlan (yok hükmünde) olacaktır. Bu antlaşmaya KKTC’nin de dahil edilmesi durumunda KKTC de de-facto yani fiilen tanınmış olacaktır.” dedi.
DENİZLERDE MİSAK-I ULUSAL LİBYA İLE BAŞLADI
Türkiye’nin denizlerdeki Misak-ı Ulusal hudutlarının Libya ile yapılan Münhasır Ekonomik bölge muahedesiyle başladığını belirten Yeditepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Memleketler arası Bağlar Doç. Dr. Furkan Kaya, bu mutabakattan evvel AB koridorlarında Türkiye’yi Mersin Körfezi’ne mahkum etmeye çalışan Sevilla Haritası’nın dolaştığını söyledi.
Yeditepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Memleketler arası İlgiler Doç. Dr. Furkan Kaya
Türkiye’nin Suriye ile MEB mutabakatı imzalamasının çok değerli bir atılım olduğunu belirten Kaya, “Çünkü hem Kıbrıs’ın, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin haklarını korumak ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin adanın etrafındaki yer alan hidrokarbon kaynaklarını orada hak tez etme ve sahip olma yolunda da adım atacak, hem de Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin korunması noktasında da yeniden değerli bir strateji hayata geçirmiş olacak.” halinde konuştu.
“ANLAŞMA YUNANİSTAN’I NEFESSİZ BIRAKACAK”
Suriye’nin de Lazkiye ve Tarsus üzere Doğu Akdeniz’e kıyı olan stratejik bir coğrafyada olduğunu söz eden Kaya, yapılacak MEB muahedesiyle artık Yunanistan’ın adeta nefessiz bırakılacağını belirtti. Kaya “Yunanistan’ın maksimal provokatif siyasetlerinin aslında sonunu getirecek bir adım olacak. Ve Kuzey KıbrısTürk Cumhuriyeti’nin tanınması noktasında ve haklarını kazanması noktasında da çok büyük bir pencereyi aralayacak. Hasebiyle Yunanistan telaşta, Yunanistan tasada. Yunanistan Amerika’ya büyük ihtimalle başvuracaktır bunun engellenmesi yolunda. Ve İsrail kartı yahut PKK kartı bu noktada kullanılabilir mi? Bu da bir soru işareti zira.” sözlerini kullandı.
YUNANİSTAN MASAYA OTURMAK ZORUNDA KALABİLİR
Kaya, Türkiye ile Suriye ortasında imzalanması planlanan MEB muahedesinin Yunan iç siyasetinde tartışılmaya başlandığını ve Yunanistan’ı da masaya oturmaya zorlayacağını belirterek şu sözleri sarf etti;
Yunan iç siyasetinde bu da tartışılıyor. Yani siz Amerika’ya güvenerek, Türkiye’yi düşmanlaştırarak bir yere varamayacaksınız.
Tahminen iç siyasette bu periyot dönem işe yarıyor kısa vadede ancak uzun periyot Yunanistan dış siyasetinde bir kazanım sağlamayacağı aşikar.
Hasebiyle birileri Yunanistan’ı Türkiye’yle masaya oturtmak istemiyor tabi ki lakin bence coğrafik koşullar ve işin doğal siyaseti Türkiye’yle Yunanistan’ı bir masaya getirecek, getirmek durumunda.
Biz bu noktada çekinmiyoruz da Yunanistan’la görüşmekten de kaçınmıyoruz. Biz Yunanistan’ı düşman olarak da görmüyoruz. Lakin Yunanistan’dan düşman yahut hasmane tavırlar geldikçe biz de bunun refleksini gösteriyoruz.
Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz
“TÜRKİYE’NİN ELİNE MEMLEKETLER ARASI HUKUK AÇISINDAN ÇOK GÜÇLÜ ARGÜMAN SUNACAK”
Türkiye ile Suriye ortasında yapılması planlanan Münhasır Ekonomik Bölge anlaşmasına ait Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz ise bu muahedenin yıllar evvel imzalanması gereken kritik bir mutabakat olduğunu belirterek buradaki en kıymetli noktanın karşılıklı sonlandırma mutabakatı olduğunu vurguladı.
Gürdeniz, Türkiye ile Suriye’nin deniz yetki alanları kapsamında iki komşu ülke olduğunu tabir ederek “Bugüne kadar Suriye ile bir sonlandırma muahedesi kelam konusu değildi. O nedenle bu muahede Türkiye’nin 18 Mart 2020’de Birleşmiş Milletler’e deklare ettiği Doğu Akdeniz’deki kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge hudutlarının belirlenmesi için Türkiye’nin eline memleketler arası hukuk açısından çok güçlü bir argüman sunacaktır. O bakımdan kıymetlidir.” dedi.