İklim ve iklim değişikliğiyle artan sıcaklar, insan psikolojisini etkileyen en kıymetli faktörlerden biri.
Ruh Sıhhati Derneği Lideri Dr. Ömer Akgül, küresel ısınmayla artan sıcaklıkların, insanların davranışlarının daha kırıcı ve dökücü, telaffuzlarının ise daha incitici hale gelmesine neden olduğunu söyledi.
Akgül, “Buzulların erimesi yahut tekrar donması, dünyanın ortalama ısısını değiştiriyor. Bununla bir arada mevsimsel geçişler, lokasyona bağlı olarak ısınmayı değiştiriyor. Günlük meteorolojik değişimler de insan psikolojisini etkiliyor. Toplumsal bilimlerde çok değerli bir kural vardır. Hiçbir sonuç tek bir sebeple açıklanmaz. Bilhassa insan psikolojisine dair konuşuyorsak bir sonucu etkileyen birden çok neden vardır ve biz bu nedenlerin bir tanesi olarak da sıcaklığı, iklim değişikliğini ve global ısınmayı gösterebiliriz” dedi.
Küresel ısınmanın insan bedeninin hissettiği sıcaklığı artırması nedeniyle metabolizmanın daha süratli çalışmaya başladığını anlatan Akgül, insan bedenindeki fizikî değişimler ile ruh sıhhatinin birbiriyle kontaklı olduğunu söyledi.
Akgül, şunları lisana getirdi:
“Metabolizmanın hızlanması, daha süratli sirküle edilen birçok organın daha çabuk yıpranmasına sebep oluyor. Bu yıpranmışlıklar, tükenmişlikler alışılmış ki psikolojimizi de etkiliyor. Doğal olarak sıcak bizi daha tahammülsüz, sabırsız kılabiliyor. Daha sabırsız, tez canlı şahıslar haline getirebiliyor. Sonuçlarını çabucak alma isteği, bir an evvel her şey olsun bitsin isteği daha çok karşımıza çıkıyor. Tüm bunları göz önüne aldığımız vakit global ısınma ve iklim değişikliği, insan psikolojisini olumsuz tarafta etkilediği için psikolojisi olumsuz istikamete evrilen insanın davranışları daha kırıcı ve dökücü, telaffuzları daha incitici, nezaket dışına çıkabilir hale gelebiliyor.”
“DUYGU YOĞUNLUĞU MEVSİMLERE VE HAFTANIN GÜNLERİNE NAZARAN DEĞİŞEBİLİYOR”
Sıcak iklimlerde yaşayanların fizikî olarak daha süratli olgunlaşan, ekseriyetle daha tez canlı, daha sıcakkanlı, daha az dertli, daha kısa vadeli planlar yapan, belirsizliğe tahammülü yüksek beşerler olduğunu tabir eden Akgül, “Bir araştırmacı olan Geert Hofstede, sıcak iklimlerde bulunan doğu kültürlerinde misafirperverlik, anaçlık, kolektivizm yani toplumsalcılıkla birlikte tahammül seviyesinin arttığını, Batı kültürlerinde ise bireyselcilik artarken belirsizliğe karşı tahammülün daha düşük olduğunu tespit etmiştir” dedi.
Coğrafyanın, mevsimin hatta haftanın günlerinin bireylerin duygusal durumunu etkilediği yorumunu yapan Akgül, şöyle devam etti:
“Kişinin hissinin etkilenmesi şahısların tepkiselliğini, nefret telaffuzunu, ötekileştirmesini yahut tam aykırısını de düşünebiliriz; bireylerin anlayışını, müsamahasını, birlikte yaşama kültürünü destekleyebiliyor yahut zedeleyebiliyor. Sıcaklık bu noktada değerli faktörlerden biri. Mevsimlere nazaran his yoğunluğuna baktığımız vakit bireylerin hangi mevsimlerde olumlu, hangi mevsimlerde olumsuz, hangi mevsimlerde nötr olduğunu görüyoruz. Baktığımız vakit en olumlu sonbaharda, en olumsuz ise kışta hissediyoruz. Günlere nazaran dağılıma baktığımızda en olumlu hissettiğimiz gün cumartesi, en olumsuz hissettiğimiz çarşamba. Bunlar saatlere nazaran olabildiği üzere mevsimlere yahut global ısınmaya nazaran de değişebilir.”
Küresel ısınmanın olumsuz tesirlerinin gözle görülür biçimde artmasının şahıslarda gelecek telaşı yarattığına işaret eden Akgül, insanların mümkün tehditler karşısında reaksiyon olarak ya savaştığını ya da kaçtığını, iklim değişikliğinin de insanlığın geleceği için bir tehdit olması nedeniyle telaş ve gerilimi artıran bir öge olduğunu belirtti.
Akgül, “İnsanoğlu, var olan tehdit karşısında alışılmış ki kaçmayı tercih ediyor lakin bu bastırma da insanın ruhsal olarak bu tehdidi yöneltmesine ve yansıtmasına sebep oluyor. Ben bu gelecek derdimi varoluşsal manada bastırdığım vakit etrafımdaki insanlara davranışlarımı daha öfkeli, hudutlu, gerilimli olarak yansıtabiliyorum” dedi.
SICAKLIK PAHALARI İLE NEFRET SÖYLEMİ ORTASINDAKİ İLİŞKİ
Twitter’da yapılan paylaşımlarla hava sıcaklıkları ortasındaki ilgi üzerine yapılan bir araştırmada, hava sıcaklığı 42 derecenin üzerine çıktığında nefret söylemi içeren paylaşımlarda yüzde 22’ye varan artışlar kaydedildiğini aktaran Akgül, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu durumun tez canlılık, sıcakkanlılık, çabucak sonuç alma isteği, belirsizliğe karşı tahammülsüzlük üzere insani hislerimizi sıcak ortamlarda daha çok hissetmemizden kaynaklandığını söyleyebilirim. Agresif davranışları da artırıyor. Sabırsızlar, uzun soluklu plan yapmıyorlar, anlık problemleri çözmek istiyorlar. Yaylalarda yaşayan insanların daha uzun ömürlü olduklarını biliyoruz. Ovalarda yahut kıyılarda yaşayan insanların organları, nabzın daha süratli atması ve sirkülasyonun hızlanmasından ötürü daha süratli tükeniyor. Bu tükenmişlik, varoluşsal derde dönüşüyor ve bu telaş nedeniyle kişi bu hissini bastırırken öbür şahıslara, ortamlara yahut objelere karşı davranışlarında daha sert, daha agresif olabiliyor.”
Twitter’da nefret söylemi içeren paylaşımların hava sıcaklığının en yüksek olduğu öğlen saatlerinde daha fazla saptandığını bildiren Akgül, “Bu tıp içeriklerin sayısının günlük olarak kaydedilmesi sonucunda ve mahallî sıcaklıklardaki değişiklikler istatistiki olarak değerlendirildiğinde, sıcak yerlerde yaşayanların serin yerlerdekilere nazaran daha agresif davranışlar ve daha çok nefret söylemi kullandığı görülmüş” diye konuştu.
10 EKİM DÜNYA RUH SIHHATİ GÜNÜ
Nefret telaffuzunun aslında en çok kişinin kendisine ziyan verdiğini söyleyen Akgül, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kullandığımız lisan, beynimizde üretiliyor ve beynimizde en çok yankılanan telaffuzlar nefret telaffuzları ise artık bizim dünyamız ona evriliyor. Böylelikle kendimizden başlamak üzere en yakın etrafımızdan uzak etrafımıza kadar birçok yerde nefret lisanını daha sık kullanıyoruz. Bu türlü olunca da keskin sirke küpüne ziyan. En düzgünü biz, bu cins nefret telaffuzları yerine güzelimize gitmeyen şeyleri hoş ve sevgi lisanıyla söz edelim. ‘Bunu yapma!’ diyeceğimize ‘Bunu yaparsan mutlu olurum.’ yahut ‘Şunu yapman benim hoşuma gitmiyor.’ diyelim. 10 Ekim Dünya Ruh Sıhhati gününde her türlü talihsizliğe karşın nasıl bir insan başarısı ortaya koyabiliriz diye sorgulayın ve sizi sıkan, üzen, gerilime sokan rastgele bir şeyle karşılaştığınız vakit onu düşman değil, size bir şeyler öğretmeye gelen bir öğretmen olarak görüp bir şeyler öğrenmeye çalışın.”