Küresel piyasalarda bu hafta ABD Merkez Bankası (Fed) başta olmak üzere İngiltere Merkez Bankası (BoE), Japonya Merkez Bankası (BoJ), Endonezya Merkez Bankası, Brezilya Merkez Bankası ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) üzere bankaların para siyaseti kararları yakından takip edildi.
Dünya genelinde birçok merkez bankasının bu hafta açıkladığı faiz kararları piyasaların odağında yer aldı.
Bu bankalar ortasında gevşeme döngüsüne 50 baz puanlık “jumbo” faiz indirimiyle başlayan Fed’in siyaset kararları dikkati çekti.
Mart 2020’den bu yana birinci defa faiz indirimine giden Fed, daha fazla faiz indiriminin yolda olduğunun da sinyalini verdi.
Endonezya Merkez Bankası Fed’den evvel aldığı beklenmedik faiz indirimi kararıyla piyasaları şaşırtırken Brezilya Merkez Bankası 2 yılın akabinde birinci defa faiz artırdı. BoE ağustosta başladığı faiz indirimlerine orta verirken TCMB ve BoJ siyaset faizini sabit tuttu.
Tayvan ve Norveç merkez bankaları da faiz oranlarını sabit bırakma kararı alırken Güney Afrika Merkez Bankası faiz indirimi yaparak gevşemeye giden bankalar ortasına katıldı.
Bu hafta para siyaseti toplantılarını gerçekleştiren merkez bankalarının açıkladığı kararlar şöyle:
ABD
Fed, siyaset faizini 4 yıl ortadan sonra birinci kere indirdi ve 50 baz puan düşürerek yüzde 4,75-5,00 aralığına çekti.
Bankadan yapılan açıklamada, istihdam kazanımlarının yavaşladığına işaret edilerek düşük kalmaya devam etse de işsizlik oranının yükseldiği aktarıldı.
Açıklamada, enflasyonun yüzde 2 maksadına gerçek ilerlediği fakat yüksek kalmayı sürdürdüğü belirtilerek enflasyonun sürdürülebilir bir formda yüzde 2’ye yanlışsız düştüğüne dair daha fazla inanç kazanıldığı ve istihdam ile enflasyon amaçlarına ulaşma risklerinin kabaca istikrarda olduğuna karar verildiği söz edildi. Ekonomik görünümün bilinmeyen olduğuna dikkat çekilen açıklamada, her iki taraftaki risklere dikkat edildiği vurgulandı.
Ekonomiye ait varsayımlarını de açıklayan Fed, bu yıl toplamda 50 baz puan daha faiz indirimine gidebileceğini ortaya koydu.
Bankanın enflasyon kestirimleri, bu yıl için yüzde 2,6’dan yüzde 2,3’e ve 2025 için yüzde 2,3’ten yüzde 2,1’e düşürüldü. ABD iktisadının büyüme iddiası de bu yıl için yüzde 2,1’den yüzde 2’ye düşürüldü, 2025, 2026 ve 2027 için yüzde 2 olarak öngörüldü. İşsizlik oranına ait kestirimler ise bu yıl için yüzde 4’ten yüzde 4,4’e, 2025 için yüzde 4,2’den yüzde 4,4’e ve 2026 için yüzde 4,1’den yüzde 4,3’e çıkarılırken 2027 için yüzde 4,2 olarak belirlendi.
İNGİLTERE
BoE, siyaset faizini, beklentiler dahilinde yüzde 5’te sabit bıraktı.
Bankadan yapılan açıklamada, Para Siyaseti Konseyinin (PPK), para siyasetini, yüzde 2 enflasyon maksadına ulaşmak ve tıpkı vakitte sürdürülebilir büyümeyi sağlamak üzere belirlediği aktarıldı.
PPK’nin enflasyona yönelik riskleri yakından izlemeye devam ettiği belirtilen açıklamada, “Ekonomiye yönelik kıymetli gelişmelerin olmaması halinde, siyaset kısıtlamalarının kaldırılmasına yönelik kademeli bir yaklaşım uygun olmaya devam etmektedir. Enflasyonun orta vadede yüzde 2’lik gayeye sürdürülebilir bir halde dönmesine yönelik riskler daha da azalana kadar para siyasetinin gereğince uzun bir mühlet kısıtlayıcı kalmaya devam etmesi gerekecektir.” tabirleri kullanıldı.
BoE Başkanı Andrew Bailey, kararın akabinde yaptığı değerlendirmede, ağustosta siyaset faizini düşürdüklerinden beri enflasyonist baskıların azalmaya devam ettiğini belirtti. Bailey, “Ekonomi genel olarak beklediğimiz üzere ilerliyor. Bu durum devam ederse siyaset faizini vakit içinde kademeli olarak düşürebiliriz. Fakat enflasyonun düşük kalması hayati değer taşıyor, bu nedenle siyaset faizinde çok süratli ya da çok fazla kesinti yapmamaya dikkat etmeliyiz.” değerlendirmesinde bulundu.
TÜRKİYE
TCMB Para Politikası Kurulu, siyaset faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 50’de tuttu.
Bankadan faiz oranlarına ait yapılan duyuruda, Konseyin enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının dezenflasyon süreci açısından risk ögesi olmaya devam ettiğini kaydettiği vurgulandı.
Kurulun, siyaset faizinin sabit tutulmasına karar vermekle birlikte, enflasyon üzerindeki üst istikametli risklere karşı ihtiyatlı duruşunu yinelediği aktarılan duyuruda, aylık enflasyonun ana eğiliminde bariz ve kalıcı bir düşüş sağlanana ve enflasyon beklentileri öngörülen varsayım aralığına yakınsayana kadar sıkı para siyaseti duruşunun sürdürüleceği bildirildi.
Duyuruda, enflasyonda bariz ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para siyaseti araçlarının tesirli formda kullanılacağı belirtildi.
JAPONYA
BoJ da siyaset faizini yüzde 0,25’te sabit bıraktı.
Bankadan yapılan açıklamada, Japonya ekonomisindeki toparlanmanın devam ettiği belirtilerek enflasyonist baskıların da ithalat fiyatlarındaki gerilemeyle yumuşadığı lakin devam etmesinin beklendiği söz edildi.
Japonya iktisadının potansiyelinin üzerinde büyümeyi sürdüreceğinin kestirim edildiği aktarılan açıklamada, yurt içi ve yurt dışında ekonomik aktiviteye ait belirsizliklerin de değerli riskler olarak takip edileceği bildirildi. Açıklamada, şirketlerin daha çok fiyat artışı tarafında davranmasıyla, döviz kurundaki gelişmelerin de fiyatlar üzerinde daha tesirli olmasının öngörüldüğü kaydedildi.
BoJ Başkanı Kazuo Ueda da global ekonomik görünümün epeyce meçhul olduğunu ve piyasalarda istikrarsızlığın sürdüğünü belirterek finans ve döviz piyasalarını yakından takip edeceklerini söz etti.
ENDONEZYA
Endonezya Merkez Bankası, Şubat 2021’den bu yana birinci faiz indirimine gitti ve siyaset faizini sabit tutacağı beklentilerinin bilakis 25 baz puan düşürerek yüzde 6’ya indirdi.
Bankadan yapılan açıklamada, kelam konusu kararın düşük ve istikrarlı enflasyon, rupinin istikrarı ve kıymet kazanması ve ekonomik büyümeyi güçlendirme uğraşlarına olan gereksinimle uyumlu olduğu aktarıldı.
Açıklamada, bankanın bundan sonraki süreçte siyaset faizini düşürme fırsatlarını izlemeye devam edeceği belirtildi.
BREZİLYA
Brezilya Merkez Bankası, siyaset faizini 2022’den bu yana birinci defa artırdı ve 25 baz puan yükselterek yüzde 10,75’e çıkardı.
Bankadan yapılan açıklamada, enflasyon görünümüne yönelik risklerin üst taraflı olduğunu ve daha kısıtlayıcı bir para siyaseti gerektirdiği aktarıldı.
Açıklamada, faiz oranında gelecekte yapılacak ayarlamaların suratının ve yeni başlayan döngünün toplam büyüklüğünün, enflasyon amacına ulaşma konusundaki kesin kararlılıkla belirleneceği ve enflasyon dinamiklerine bağlı olacağı vurgulandı.
TAYVAN
Tayvan Merkez Bankası, faiz oranlarını sabit tuttu.
Bankadan yapılan açıklamaya nazaran, iskonto faiz oranı yüzde 2’de tutuldu. Teminatlı ve teminatsız borçlanma faiz oranları ise sırasıyla yüzde 2,375 ve yüzde 4,25 düzeyinde bırakıldı.
Açıklamada, ülkede enflasyondaki kademeli düşüş eğilimine ve global ekonomik duruma işaret edilerek Bankanın yurt içi enflasyon gelişmelerine dikkat edeceği ve büyük merkez bankalarının para siyaseti atılımlarının tesirlerini izleyeceği aktarıldı.
NORVEÇ
Norveç Merkez Bankası, siyaset faizini 16 yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 4,5’te sabit bıraktı.
Sıkı duruşunu koruyan Norveç Merkez Bankası, faiz oranının yıl sonuna kadar mevcut düzeyde kalacağının sinyalini verdi.
Bankadan yapılan açıklamada, enflasyonun makul bir vakit dilimi içerisinde gayeye düşürülebilmesi için kısıtlayıcı para siyasetine hala muhtaçlık duyulduğu kanaatinde olunduğu aktarıldı.
Norveç Merkez Bankası Başkanı Ida Wolden Bache, siyaset kararlarına ait açıklamasında, “Politika faizinin yıl sonuna kadar yüzde 4,5 düzeyinde tutulması beklenen.” sözlerini kullandı.
Ida Wolden Bache, “Önümüzdeki periyotta siyaset faizinin bugünkü düzeyde tutulması gerektiğine inanıyoruz fakat para siyasetini gevşetme vaktinin yaklaştığını düşünüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
GÜNEY AFRİKA
Güney Afrika Merkez Bankası, 15 yılın en yüksek düzeyinde olan siyaset faizini 25 baz puan indirerek yüzde 8’e düşürdü.
Böylece banka, 4 yılın akabinde birinci sefer faiz indirimine gitti.
Bankadan yapılan açıklamada, genel olarak global şartlar daha olumlu hale gelse de risklerin hala olduğuna dikkat çekildi.
Açıklamada, enflasyona yönelik risklerin dengelendiğinin değerlendirildiği belirtildi.
HONG KONG
Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi, Fed’in 50 baz puanlık faiz indiriminin akabinde ABD dolarına bağlı kur rejimi nedeniyle gösterge faizinde tıpkı oranda kesintiye gitti.
Bölgenin defakto merkez bankası niteliğindeki Hong Kong Para Otoritesi (HKMA), yaptığı açıklamada, gösterge faiz oranını 50 baz puan düşürerek yüzde 5,25’e çektiğini bildirdi.
HKMA Mart 2020’den bu yana birinci sefer faiz indirimine giderken Hong Kong’un 5 büyük ticari bankası da kredi ve mevduat faizlerinde indirimlere gitti.
Öte yandan, bu hafta para siyaseti kararlarını açıklayan öteki merkez bankalarından Azerbaycan Merkez Bankası, siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde 7,25’te tuttu. Moldova Merkez Bankası, faiz oranını yüzde 3,60’da sabit bıraktı. Ukrayna Merkez Bankası, siyaset faizini yüzde 13 düzeyinde tutma kararı aldı.